Waarom zagen Jehovah's Getuigen uit naar 1975?

“Moeten wij uit deze studie opmaken dat de strijd van Armageddon tegen de herfst van 1975 geheel achter de rug zal zijn en dat de langverwachte duizendjarige regering van Christus dan zal beginnen? Mogelijk, maar wij moeten nog afwachten hoe nauwkeurig de zevende duizendjarige periode van 's mensen bestaan samenvalt met de op een sabbat gelijkende duizendjarige regering van Christus. (...) Het zal hooguit een verschil van weken of maanden, niet van jaren, betreffen”

De Wachttoren, 15 november 1968, blz. 691-92

Samenvatting

In de jaren '60 van de vorige eeuw begon het Wachttoren Genootschap in haar publicaties te verkondigen dat 1975 het einde van 6000 jaar menselijke geschiedenis zou inluiden, en dat het zeer waarschijnlijk was dat dit het einde van deze wereld zou betekenen. De verwachtingen werden steeds verder opgevoerd.
1975 kwam en ging, maar het einde kwam niet. Velen kwamen in grote problemen, financieel of anderszins, omdat ze de voorspelling hadden geloofd. Het Wachttoren Genootschap legde aanvankelijk de schuld van de teleurstelling bij verkeerde interpretatie van Jehovah's Getuigen zelf. Pas later, onder invloed van negatieve groeicijfers, publiceerde het Genootschap iets dat leek op een schulderkenning.

 

1. Groeiende verwachtingen voor "1975"

“Er worden berichten gehoord van broeders die hun huizen en eigendommen verkopen en van plan zijn de rest van hun dagen in dit oude samenstel in de pioniersdienst door te brengen. Dit is stellig een voortreffelijke manier om de korte tijd die er tot aan het einde van de goddeloze wereld nog rest, door te brengen.”

Koninkrijksdienst, december 1974, blz. 3

Jehova's Getuigen in Groningen : "In 1975 zullen wij lijken van straat moeten halen"'
Nieuwsblad van het Noorden

"Ieder, die geen getuige van Jehova is, zal in 1975 omkomen"
Haarlems Dagblad, 29 augustus 1970

Halverwege de jaren '60 van de vorige eeuw begon de verwachting onder Jehovah's Getuigen te groeien dat in 1975 het lang verwachte eind van deze wereld zou komen. De publicaties van het Wachttoren Genootschap suggereerden dat 1975 het einde van 7000 jaar menselijke geschiedenis zou zijn, en dat het daarmee "passend" zou zijn voor Jezus om dan terug te komen. De daarop volgende jaren werden de verwachting enorm aangewakkerd, en Jehovah's Getuigen aangespoord zo veel mogelijk tijd te besteden aan het predikingswerk, want de tijd was kort.

Hieronder volgt een kort (en zeker niet volledig) overzicht van artikelen zoals die in Wachttoren publicaties verschenen, waarin de verwachtingen omtrent 1975 werden benadrukt.

1968: "Waarom ziet u uit naar 1975?"


Wachttoren-studie van 15 november 1968, blz. 686

“(...)Moeten wij uit deze studie opmaken dat de strijd van Armageddon tegen de herfst van 1975 geheel achter de rug zal zijn en dat de langverwachte duizendjarige regering van Christus dan zal beginnen? Mogelijk, maar wij moeten nog afwachten hoe nauwkeurig de zevende duizendjarige periode van 's mensen bestaan samenvalt met de op een sabbat gelijkende duizendjarige regering van Christus. (...) Het zal hooguit een verschil van weken of maanden, niet van jaren, betreffen

De Wachttoren, 15 november 1968, blz. 686-693

 

1969: "Wat zal er vanaf 1970 gebeuren?"


Tabel op blz. 15, Ontwaakt!, 8 april 1969

"(...)Het feit dat er van de periode die de "laatste dagen" wordt genoemd, al vierenvijftig jaren zijn verstreken, is zeer betekenisvol. Het betekent dat het nog maar enkele jaren zal duren voordat het verdorven samenstel van dingen dat nu de aarde beheerst, door God wordt vernietigd. Hoe kunnen we hier zo zeker van zijn?(...) Volgens betrouwbare bijbelse tijdrekening werden Adam en Eva in 4026 v.G.T geschapen* Van de herfst van

4026 v.G.T. tot 1 v.G.T ............................... 4025 jaar
1 v.G.T. tot 1 G.T. ......................................           1 jaar
1 G.T. tot 1968 G.T. ...................................    1967 jaar
Totaal tot herfst 1968 .................................  5993 jaar

Hierdoor zouden er vanaf de herfst van 1968 nog maar zeven jaar overblijven om de volle zesduizend jaar van de menselijke geschiedenis volledig te maken. Die periode van zeven jaar zal klaarblijkelijk in de herfst van het jaar 1975 eindigen. (...) Als wij in de jaren '70 zouden meemaken dat Jehovah God zou ingrijpen om een eind te maken aan een verdorven wereld die afglijdt naar de uiterste ontbinding en ontwrichting, zou ons dit beslist niet verbazen.(...)

* Zie voor verdere details het boek "All Scripture Is Inspired of God and Beneficial", blz. 283 tot 286"

Ontwaakt!, 8 april 1969, blz. 13-16

 

1970: "De naderende vrede van duizend jaar"

"(...) In recentere tijd zijn ernstige bijbelonderzoekers de chronologie van de bijbel opnieuw nagegaan. Volgens hun berekeningen zouden de zes millenia van 's mensen bestaan op aarde in het midden van de jaren zeventig eindigen. Het zevende millenium van 's mensen schepping door Jehovah God zou dus binnen nog geen tien jaar beginnen.* (...) Zou het einde van zes millenia waarin de mensheid in slavernij onder Satan de Duivel gezwoegd heeft, derhalve niet de passende tijd zijn waarin Jehovah God een Sabbatmillenium voor al zijn menselijke schepselen zal inluiden? Ja, zeer beslist!(...)

* Zie het boek Aid to Bible Understanding, bladzijde 333 onder "Chronologie". Ook het boek Eeuwig leven - in de vrijheid van de zonen Gods, de bladzijden 27-37, onder het onderkopje "Zesduizend jaar van menselijk bestaan lopen ten einde", uitgegeven in 1968"

De Wachttoren, 1 januari 1970, blz. 4-17

 

1972: "Tijd van rust en verkwikking nabij"


Tabel in Ontwaakt!, 22 april 1972, blz. 27

"Ons geslacht zal het einde van de huidige, door druk gekwelde ordening meemaken. Er bestaat zelfs goede reden om te hopen dat een door God gemaakte nieuwe ordening tijdens het huidige decennium zal beginnen. Waarom dan wel? (...) De bijbel toont aan dat wij het einde naderen van 6000 jaar menselijke geschiedenis. De bijbelse chronologie onthult dat het menselijke leven ongeveer 4058 jaar vóór de dood van Jezus (in het voorjaar van het jaar 33 G.T) met de schepping van Adam is begonnen. Wanneer wij hier de jaren vanaf Jezus' dood tot op heden aan toevoegen, bemerken wij dat het einde van 6000 jaar van 's mensen bestaan omstreeks het midden van dit decennium van de jaren '70 zal komen."

Ontwaakt!, 22 april 1972, blz. 26-27

 

2. Teleurstelling en ontkenning

Nadat het jaar 1975 gekomen en gegaan was zonder dat Armageddon plaatsvond, durfde het Wachttoren Genootschap de schuld voor de gewekte verwachtingen bij de individuele Getuigen zelf te leggen, en te negeren dat het zelf de enige bron van deze gewekte verwachting geweest was:

"Het is mogelijk dat sommigen van Gods volk hun leven hebben ingericht op grond van een onjuiste zienswijze met betrekking tot wat er op een bepaalde datum of in een bepaald jaar zou gebeuren. (...) Zij hebben echter niet begrepen waar het in de bijbelse waarschuwingen betreffende het einde van dit samenstel van dingen om ging en hebben gedacht dat de bijbelse chronologie een specifieke datum onthult.... Het is echter niet raadzaam wanneer wij ons op een bepaalde datum blind staren (...) Mocht iemand teleurgesteld zijn omdat hij deze redenatie niet heeft gevolgt, dan dient hij zich er nu op te concentreren zijn zienswijze te herzien, terwijl hij beseft dat niet het woord van God in gebreke is gebleven of hem heeft misleid en teleurstelling heeft gebracht, maar dat zijn eigen inzicht op verkeerde gronden was gebaseerd"

de Wachttoren, 15 oktober 1976 blz. 625-626

Het was duidelijk dat het Wachttoren Genootschap haar verantwoordelijkheid met betrekking tot de gewekte verwachtingen in dit artikel nog probeerde te ontlopen, maar hoe aannemelijk zou het zijn dat het "eigen inzicht" enkele miljoenen mensen collectief zou doen denken dat Armageddon in 1975 zou kunnen komen? Anders dan bewuste misleiding en opzettelijke oneerlijkheid van de kant van het Wachttoren Genootschap ten opzichte van haar volgelingen is dit dan ook niet te betitelen.

 

3. De nasleep

Leegloop

In de jaren die na 1975 volgde, kwam er een duidelijke ommekeer in de groei van de organisatie en terugloop van het aantal verkondigers voor het eerst in tientallen jaren. (zie Statistieken JG in Nederland 1970 -1999) Het was duidelijk dat het Genootschap met een groot geloofwaardigheidsprobleem kampte ten gevolge van dit debacle.

gedeeltelijke erkenning van verantwoordelijkheid

In 1980 volgde, in De Wachttoren van 15 juni in een artikel getiteld "de beste levensweg kiezen", uiteindelijk iets dat leek op een gedeeltijke erkenning van de verantwoordelijkheid van de kant van het Genootschap in het opbouwen van de verwachtingen omtrent 1975:

In de tegenwoordige tijd heeft dit vurige verlangen, dat op zichzelf prijzenswaardig is, ertoe geleid dat er pogingen zijn gedaan om datums vast te stellen voor de gewenste bevrijding van het lijden en de moeilijkheden waarvan mensen over de gehele aarde het slachtoffer zijn. Toen het boek Eeuwig leven - in de vrijheid van de zonen Gods verscheen, waarin werd gezegd hoe passend het zou zijn als de duizendjarige regering van Christus parallel liep met het zevende millennium van 's mensen bestaan, werd er aanzienlijke verwachting gewekt met betrekking tot het jaar 1975. Er werden toen, en ook nadien, uitspraken gedaan waarin werd beklemtoond dat dit slechts een mogelijkheid was. Naast deze voorzichtige inlichtingen werden er helaas echter ook andere uitspraken gepubliceerd waarin te kennen werd gegeven dat een dergelijke verwezenlijking van verwachtingen tegen dat jaar eerder een waarschijnlijkheid dan louter een mogelijkheid was. Het is te betreuren dat deze laatstgenoemde uitspraken klaarblijkelijk de voorzichtige uitspraken hebben overschaduwd en ertoe hebben bijgedragen dat de reeds gewekte verwachting werd versterkt.

In De Wachttoren van 15 oktober 1976, waarin werd gezegd dat het niet raadzaam was ons blind te staren op een bepaalde datum, stond: "Mocht iemand teleurgesteld zijn omdat hij deze redenatie niet heeft gevolgd, dan dient hij zich er nu op te concentreren zijn zienswijze te herzien, terwijl hij beseft dat niet het woord van God in gebreke is gebleven of hem heeft misleid en teleurstelling heeft gebracht, maar dat zijn eigen inzicht op verkeerde gronden was gebaseerd." Door het woordje "iemand" te gebruiken, bedoelde De Wachttoren allen onder Jehovah's Getuigen die waren teleurgesteld, dus ook degenen die te maken hebben met het publiceren van de inlichtingen die ertoe hebben bijgedragen dat de verwachtingen rondom die datum werden opgebouwd."

Los van het feit dat deze verklaring opgenomen is in een artikel over een totaal ander onderwerp: ook in dit artikel wordt niet onomwonden verantwoordelijkheid genomen, maar wordt de verantwoordelijkheid in het midden gelaten door te verklaren dat "het is te betreuren" dat deze dingen gebeurden.

Wat nog het meest op een erkenning leek was een uitspraak in het jaarboek van 1980, waar op bladzijde 30 wordt verklaard:

De broeders waardeerden in deze zelfde lezing ook de openhartigheid waarmee het Genootschap de verantwoordelijkheid erkende voor een deel van de teleurstelling die een aantal personen met betrekking tot 1975 ondervond."

Deze erkenning was voor niet algemene publicatie, en net als het betreffende artikel in De Wachttoren duidelijk meer gedreven door de door de uittocht aangetoonde noodzaak de geschonden geloofwaardigheid op te poetsen. Voor Getuigen vandaag de dag is "1975" onbetekenend, dat wil zeggen, als men er al bekend mee is....

 

4. Conclusie

Met tegenzin erkende de Wachttoren organisatie iets van verantwoordelijkheid voor de teleurstelling omtrent 1975. Maar was het niet vanaf het begin de bedoeling dat het gevoel van dringendheid werd gecreëerd? Wat zou het resultaat anders hebben kunnen zijn gezien de veelheid van de artikelen waarin deze dringendheid en het verband met "1975" werd benadrukt? Wordt niet keer op keer benadrukt dat van Jehovah's Getuigen verwacht wordt dat ze alles wat in de publicaties van het Wachttoren Genootschap verschijnt onvoorwaardelijk dienen te accepteren?:

"Wanneer wij Jehovah en de organisatie van zijn volk liefhebben, zullen wij niet achterdochtig zijn, maar zoals de bijbel zegt, 'alles geloven', ook bijvoorbeeld alles wat er in het tijdschrift De Wachttoren staat.."

Bekwaam gemaakt tot de Predikingsdienst, blz. 156

"Beschouw ook eens het feit dat op de gehele aarde alleen Jehovah's organisatie door Gods heilige geest of werkzame kracht wordt geleid (Zach. 4 : 6). Alleen deze organisatie functioneert voor Jehovah's voornemen en tot zijn eer. Alleen voor deze organisatie is Gods Heilige Woord, de bijbel, geen verzegeld boek. In de wereld zijn veel intelligente mensen. Zij kunnen de Heilige Schrift lezen, maar zij kunnen niet de diepe betekenis ervan begrijpen ... Hoe zeer waarderen ware christenen het met de enige organisatie op aarde verbonden te zijn die de "diepe dingen Gods"begrijpt!"

De Wachttoren, 1 oktober 1973, blz. 594

Profeet

Net als in 1914 en 1925 werden degenen die vertrouwden op "Gods organisatie" ernstig beschaamd. De ernst van de uitspraken wordt ook ten volle duidelijk door het besef dat deze gedaan zijn als zijnde afkomstig van God, daar het Wachttoren Genootschap zichzelf de rol van profeet van God had aangemeten, zoals blijkt uit het volgende citaat:

"Deze "profeet" was niet één man, maar een lichaam of groep van mannen en vrouwen (...) Thans staan zij bekend als Jehovah's christelijke getuigen. Zij maken nog steeds een waarschuwing bekend(...) Natuurlijk is het gemakkelijk om te zèggen dat deze groep als een "profeet" voor God optreedt. Het is heel iets anders om het ook te bewijzen."

De Wachttoren, 1 augustus 1972, blz.467-470 — "Zij zullen weten dat er een profeet in hun midden is geweest"

Over het "bewijs" of deze groep daadwerkelijk als "profeet" voor God optreedt hoeft geen onduidelijkheid meer te zijn....

Inderdaad zijn er in het verleden personen geweest die een "einde van de wereld" voorspelden, terwijl zij zelfs een nauwkeurige datum bekendmaakten. Sommigen hebben groepen van mensen om zich heen verzameld en zijn de bergen in gevlucht of hebben zich in hun huizen teruggetrokken om daar het einde af te wachten. Er gebeurde echter niets. Het "einde" kwam niet. Zij maakten zich schuldig aan vals profeteren... Waar het zulke mensen aan ontbrak, waren Gods waarheden en het bewijs dat zij door God geleid en gebruikt werden.

Ontwaakt!, 8 april 1969, blz. 23-24

 

comments powered by Disqus

Gerelateerd